Loslaten, hoe doe je dat?
When nothing is certain, anything is possible. Je zult hier weleens van gehoord hebben. Ik onderzoek voor mezelf, met behulp van Navigate on trust, de laatste tijd concepten als loslaten, onzekerheid, het weten en het niet-weten. Als niks zeker is, is alles mogelijk. Prachtige mogelijkheden zullen liggen in de toekomst van het leven. Maar ook nare gebeurtenissen zijn mogelijk. Dus hoe doe je dat, loslaten?
Verlieservaring
Bij mezelf heb ik gemerkt dat mijn verlieservaring er kennelijk niet voor zorgde dat ik een soort ‘carpe diem’ of ‘go with the flow’ mentaliteit kreeg. Hoewel je dit wel zou kunnen verwachten. Iemand met een verlieservaring is dé persoon die zal voelen (en weten) dat het leven niet maakbaar is en dat je maar beter gewoon wat vaker kunt loslaten. Want ja, vasthouden heeft toch geen zin.
Maar zo ging het niet. Ik werd bang van onzekerheid. De plek van het niet-weten had ten slotte mijn moeder meegenomen. Dat niet-weten voelde helemaal niet als een veilige plek en zeker niet meer als een plek om te ontdekken, spelen en nieuwsgierig te zijn naar de toekomst.
Niet losser, maar vaster
Om te zorgen dat ik een volgende keer beter voorbereid zou zijn, werd ik eigenlijk helemaal niet losser, maar ging ik juist meer vasthouden. In mijn hoofd, in mijn lichaam. Alles vasthouden om schijnbaar niet meer verrast te kunnen worden.
Alleen gaf dat een onhoudbare spanning, dus oefende ik met loslaten. Maar zodra ik dat deed werd de spanning vaak juist meer in plaats van minder. Loslaten voelde onveilig omdat het me bracht naar de plek van ‘niks is zeker, alles is mogelijk’. En die plek was dus niet veilig meer.
Herken je dit?
Van onveilig naar veilig
Daarom houd ik overigens ook niet zo van het woord ‘loslaten’ in yogalessen (“Laat je gedachten los”. “Laat je spanning los”). Niet omdat loslaten niet mogelijk kan zijn, maar omdat het nooit écht wordt toegelicht. En zeker met het oog op bovenstaande kan enige vorm van oefenen met loslaten voor velen zelfs onveilig voelen.
Dus hoe maak je van die onveilige plek weer een veilige plek? Waarin je daadwerkelijk gaat leven, in plaats van overleven. In ‘niks is zeker, alles is mogelijk’, ligt namelijk ook het leven verscholen.
Dat is een mooie ontdekkingstocht die wat mij betreft niet alleen in het hoofd plaatsvindt, maar vooral in het lichaam. En in rust en vertraging. Dat zal vast geen verrassing zijn als je me inmiddels een beetje kent. Ik wil niet zeggen dat ik alle antwoorden heb, want ik ben zelf uiteraard nog steeds in oefening. En het oefenen blijft altijd rustig doorgaan. Ik sta op schouders van mensen die mij iets leren of leerden. Maar ik zal met je delen wat ik tot nu toe weet in de hoop dat het jou iets brengt.
Van overleven naar leven
Kun je voelen (of begrijpen als voelen lastig is) dat je op een onveilige plek eigenlijk altijd aan het overleven bent? Dit kan letterlijk een fysieke onveilige plek zijn, maar het kan dus ook zijn dat je lichaam onthouden heeft dat je je onveilig voelt of voelde en daarmee vaak in een alerte staat blijft. In die zin, kun je dan ook voelen (of begrijpen) dat wanneer je op een veilige plek bent, je beter kunt oefenen met ontspannen en wellicht loslaten? Dat je op een veilige plek meer op je gemak raakt en vanuit daar voelt dat het leven weer zichtbaar en mogelijk is. Alsof sluiers wegvallen en er, ondanks eventuele tegenslagen die het leven ons geeft, toch een algeheel gevoel is van ‘ik leef’.
Toxic positivity
De beweging die je zou willen maken is dus helder; van onveilig naar veilig, van overleven naar leven, van stress naar ontspanning, van vasthouden naar loslaten. Dit is wat het hoofd begrijpt en wat je wellicht in de wellness/yoga industrie voorbij ziet komen in uiterst positieve quotes. Het komt dan plat gezegd neer op ‘gewoon even’ van deze ene plek naar de andere plek te gaan… en dan komt het goed hè?!… Maar zo werkt het niet!
Hoe dan wel?
Naar mijn idee kan het hoofd nog zoveel begrijpen, maar wanneer het lichaam iets anders zegt wordt de beweging niet gemaakt. Want wat als, zoals ik hierboven beschreef, je die beweging probeert te maken, maar je lichaam de beweging richting een veilige plek juist als onveilig ervaart? Hoewel sommigen zullen denken dat een stevige mindset de juiste tegenhanger is, kun je je lichaam niet met je hoofd dwingen. Je lichaam heeft onthouden en opgeslagen en mag daarom opnieuw vertrouwd raken met wat veilig (en daarmee bedoel ik “at ease”, op het gemak zijn) en onveilig is.
Hoe je dat kunt doen?
Calm, abiding center
– Je kunt oefenen met het vinden van een calm, abiding center. Dit is een term van Stephen Cope. Dit kalme, blijvende centrum is dan als een stabiele innerlijke (en hopelijk veilige) plek die gebruikt kan worden als hulpbron, waarop je kunt terugvallen als je moeilijkheid of onveiligheid ervaart. In die zin bedoel ik dus ook het oefenen met het belichamen van een plek waar je het gevoel kunt krijgen dat je thuis bent. Soms is het voldoende ons deze plek door rust en stilte te herinneren, maar het is ook belangrijk te onthouden dat niet iedereen de ervaring heeft van zo’n plek in zichzelf.
Voor mij dragen yoga en meditatie bij aan het vinden en herinneren van deze plek in mijzelf en mensen terugbrengen naar deze krachtige plek is mijn grootste reden om yogalessen te faciliteren. Maar let op, niet iedere docent kan je hier altijd naartoe brengen. In westerse yoga zijn we vaak geneigd op zoek te gaan naar vrijheid (dat is het verlangen bij velen natuurlijk ook), maar zonder stabiliteit heeft deze vrijheid geen grond. Het is belangrijk dat een docent gronding aanbrengt en taal gebruikt die inclusief is, zodat het ook veilig genoeg voelt op zoek te gaan naar die plek in jou. Vanuit dit centrum maak je stappen en oefen je verder.
Stap uit de snelheid
– Om dit centrum te vinden of te herinneren dien je zo nu en dan uit de snelheid van het leven te stappen. Met meer rust en vertraging ontstaat er meer ruimte om te oefenen. Een haastige tred zorgt ervoor dat je het lichaam in die actieve staat houdt, dus ergens zul je een start dienen te maken met zo nu en dan een ander ritme waarin je kunt gaan voelen en ontdekken en het lichaam wat meer tot rust mag brengen. Maar als dit nieuw voor je is, begin dan klein.
Kleine stappen
– Dat betekent dat je dus kleine stapjes maakt. Van de ene op de andere dag rigoureus veel stilte, rust en vertraging opzoeken als je dat niet gewend bent, is wellicht niet zo’n goed idee. Tenzij dat precies goed voor je voelt hoor, maar meestal is van het ene uiterste naar het andere uiterste niet erg houdbaar. Doe het in stappen.
Aandachtig observeren
– Wanneer je dan steeds meer bekend wordt met dat centrum kun je eens opnieuw proberen hoe het is om los te laten of te ontspannen. Dus met aandacht probeer je te observeren. Bijvoorbeeld als je even in stilte zit of wanneer je een yogales doet (of iets anders dat jou helpt een centrum te vinden). Kun je met aandacht ‘zien’ wat er gebeurt als je kleine stapjes zet? Welke reactie geeft je lichaam? Wil het weg, zoekt het afleiding, komen er emoties of iets anders? Je kunt proberen daar eventjes bij te blijven en weet ook dat je altijd de keuze hebt om er weer meer te stoppen.
Van binnenuit vertrouwen
– De route door vanuit rust en vertraging te oefenen met het centrum en daarna te oefenen met meer ontspannen en loslaten, kan ervoor zorgen dat je van binnenuit (en dus niet van buitenaf jezelf opgelegd, bv. doordat je hoofd zegt dat het kan) begint te voelen dat je veilig/at ease kunt zijn wanneer je van onveilig naar veilig gaat, van overleven naar leven, van stress naar ontspanning, van vasthouden naar loslaten. Dat dit oké voelt, omdat er een stevig centrum is waarop je kunt (beginnen te) vertrouwen. Dat het stabiele centrum je zal helpen, daar waar je altijd naar terug kunt als het leven weer eens de pijlen op jou gericht heeft.
Het is een oefening, geen quick fix
– Laatste: Blijf rustig oefenen. Iets dat al zo lang in je systeem zit is er niet ineens weer uit. We willen graag een quick fix, maar herstel heeft tijd en geduld nodig. Je mag het lichaam er keer op keer aan herinneren dat het mag verzachten en oefenen met vertrouwt raken. De ene dag doe je dat misschien kort, de andere dag wat langer. De ene dag voel je het meteen, de andere dag voel je het niet. Voel je niet ontmoedigt en zie het telkens als een oefening.
Ik help je graag
Het beoefenen van yoga en meditatie is de manier waarop ik een stabiel punt heb gevonden. Nu ik al zo lang oefen weet ik het telkens vrij vlug weer te vinden in mezelf. Soms vergeet ik als het ware dat het er is en wanneer het leven dan weer eens wat lastiger is, helpt het als iemand me eraan herinnert. “Weet je nog Anniek, dat het al in je zit?” Vanuit mijn centrum kan ik met meer rust voelen, kijken, toelaten en zo meer. Maar soms is die herinnering nodig, ook bij mij. En ik geef hem jou maar al te graag als je het nodig hebt!
Je mag me altijd een bericht sturen als deze tekst of oefening je ergens raakt en/of je er zelf nog niet helemaal de vinger erop kunt leggen.
Yogalessen
In mijn Yoga & Rouw dagen werk ik ook (in zoverre dat in één dag mogelijk is) met die stabiele, innerlijke ruimte. En hoewel ik het er niet daadwerkelijk iedere les over heb is dit altijd de onderliggende gedachte in het geven van mijn yogalessen.
Ik ben me ervan bewust dat iedereen verschillend is en omstandigheden verschillend zijn. Er is geen ‘one size fits all’-manier, dus neem het mee, stel me een vraag als je nieuwsgierig bent en gebruik bovenstaande zoals je wilt.
Liefs, Anniek